Me 49 aksidente ajrore dhe mbi 250 viktima të regjistruara vetëm në gjysmën e parë të vitit 2025, industria e aviacionit është përballë një sfide serioze.
Ndër incidentet më të rënda përmenden përplasja mes një avioni të American Airlines dhe një helikopteri ushtarak, si edhe rrëzimi i fundit tragjik i fluturimit nga Ahmedabad, Indi drejt Londrës, ku humbën jetën 241 persona.
Shqetësimet publike për sigurinë në transportin ajror janë shtuar dukshëm. Por a është vërtet fluturimi më i rrezikshëm se më parë?
Shawn Pruchnicki, ish-pilot dhe aktualisht profesor në Universitetin Shtetëror të Ohajos, që merret me hetimin e aksidenteve ajrore, thotë se nuk është i befasuar nga trendi i rritjes së incidenteve.
Ai përmend një episod personal gjatë detyrës së tij si pilot:
“Na u dha leje të kalonim një pistë në JFK, por refuzuam sepse nuk na dukej e sigurt. Vetëm pak sekonda më pas, një Boeing 747 kaloi me shpejtësi përpara nesh. Po të kishim ndjekur urdhrin, do ishim përplasur,” kujton ai.
Sipas tij, dy faktorët kryesorë që po rrisin rrezikun në fluturime janë:
- Mungesa kronike e kontrollorëve të trafikut ajror: “Kontrollorët janë të rraskapitur, dhe çdo gabim që mund të bëjnë ka pasoja të rënda. Sistemi nuk ka kapacitet të mjaftueshëm për fluksin aktual të fluturimeve.”
- Pilotë me përvojë të kufizuar: “Për të përballuar kërkesën, shumë kompani po shkurtëzojnë kohën e trajnimit dhe po vendosin në kabinë pilotë me më pak orë fluturimi. Kjo e rrit ndjeshëm probabilitetin e një vendimi të gabuar në situata kritike.”
Megjithatë, eksperti nënvizon se fluturimi mbetet një nga mënyrat më të sigurta të transportit, por kjo nuk do të thotë se nuk nevojiten përmirësime.
“Sistemi duhet të mbështetet me investime në teknologji që ndihmojnë njeriun – jo që e zëvendësojnë atë. Teknologjia duhet të jetë asistuese, jo autonome në situata kritike.”
Pruchnicki shton se problemi nuk qëndron te një gabim i izoluar, por te një sistem i tërë që po funksionon nën presion të vazhdueshëm – duke përfshirë mungesën e stafit, trajnimet e shkurtra dhe rritjen e pandalshme të trafikut ajror global.
Sipas të dhënave të publikuara nga agjencitë ndërkombëtare të aviacionit, fluturimet janë rikthyer në nivelet e para pandemisë dhe, në disa rajone, janë tejkaluar.
Në këtë kontekst, ekspertët kërkojnë masa të menjëhershme për të siguruar që rritja e kapaciteteve të shoqërohet me garanci për sigurinë.
